Günümüz pratiğinde aşılama infertilitede yaygın olarak kullanılan tedavi yaklaşımlarından birisidir.
Aşılama, yumurtlama zamanında düşük volümde konsantre spermlerin rahim içine direkt verilmesini içerir. Aşılama yöntemi ile daha fazla hareketli spermin rahim kanalını bypass ederek yumurtaya ulaşımı sağlanmış olur.
Tüp Bebek yöntemine göre daha az invaziv oluşu ve daha düşük maliyeti ile seçilmiş hasta grubunda hekim önerisiyle uygulanabilir. Aşılama yönteminin başarısında doğru hasta grubunun seçilmesi, kadın yaşı, tüplerden en az birinin açık olması 2 yıldan daha az kısırlık süresi, normal sperm analizi ve sperm morfolojisi önemli etmenlerdir.
Tek başına aşılama ile karşılaştırıldığında; yumurtalıkların hormonal enjeksiyonlar ile uyarılarak aşılamanın gerçekleştirildiği hastalarda gebelik oranları daha yüksek bulunmuştur. Ancak burada da ana sıkıntı çoğul gebelik riski olmasıdır.
Bu nedenle günümüzde hafif yumurtalık uyarılmasıyla bir ya da iki olgun folikül gelişimi hedeflenmektedir. İkiden fazla olgun folikül gelişimi olduğunda aşılama siklus iptali ya da aşılamanın IVF’e yani tüp bebeğe çevrilmesi önerilmektedir.
Genel olarak aşılama sonrası gebelik oranları hasta başına %10 – 20 olarak rapor edilmektedir. Kısırlık nedeni açısından en yüksek oranlar yumurtlama tembelliği olan polikistik over sendromlu hastalarda, hafif erkek faktör kısırlığı olan hastalarda ve nedeni açıklanamayan kısırlık olgularında görülmektedir. Endometriozisli hastalarda ise en düşük gebelik oranları elde edildiği bildirilmiştir.
Aşılamada yumurtalıkların uyarılması; polikistik over sendromlu hastalarda yumurtlamayı sağlamak için, yumurtlayan hastalarda ise birden fazla yumurtanın gelişmesini sağlayarak döllenme şansında artışı sağlamak, artan steroid düzeyleriyle de rahim zarını desteklemek yani embriyonun rahime tutunma olasılığını artırmak amacıyla yapılmaktadır.
Aşılama süreci
Aşılama tedavisi birkaç adımdan oluşur. Başlangıçta adetin 2 veya 3. Gününde hastanın transvajinal ultrason ile yumurtalıkları kontrol edilir. Hekim gerekli görürse bazı hormonal kan testleri isteyebilir. Ardından hastaya yumurtaların büyümesini teşvik etmek için bazı hormon ilaçları başlanır.
Aşılama işlemi genellikle kadının doğal yumurtlama döneminde gerçekleştirilir. Başlangıçta adetin 2 veya 3. gününde vajinal ultrason ile yumurtalıklar kontrol edilir. Ardından yumurtaların büyümesini teşvik etmek için hormon ilaçları başlanır. Ultrason ile folikül gelişimi belli aralıklarla ortalama 10-15 gün takip edilir.
Folikül belli bir büyüklüğe ulaştığında çatlatma işlemi yapılır. Çatlatma iğnesinden 36 saat sonra aşılama işlemi gerçekleştirilir. Aşılama işlemi eşinden alınan sperm örneğinin laboratuvar ortamında hazırlanması ile yapılır. Hazırlanan sperm örneği özel bir kateter yardımıyla kadının rahmine enjekte edilir. Böylelikle spermlerin tüpe daha hızlı bir şekilde ulaşması sağlanır ve spermlerinin olgun yumurta ile birleşerek yumurtayı dölleme şansı artmış olur.
Aşılama işlemi poliklinik koşullarında anestezi gerektirmeyen genellikle ağrısız ve hızlı gerçekleştirilen bir işlemdir. İşlem sırasında kadın rahat bir şekilde yatar ve doktor ince bir kateter vasıtasıyla spermleri rahim içine yerleştirir. İşlem aşılamanın teknik olarak kolay olması için mesane dolu olarak gerçekleştirilmelidir.
İşlem sonrasında, kadın bir süre (10-20 dakika) dinlenir ve daha sonra günlük aktivitelerine devam edebilir. İşlem sonrasında hasta 15 gün sonra gebelik testi için gelir ve sonuçlar değerlendirilir. Eğer gebelik gerçekleşmez ise aşılama süreci bir kez daha tekrarlanabilir.
Aşılamada kullanılan ilaçlar nelerdir?
Aşılama tedavilerinde ağızdan kullanılan ilaçlar ile enjeksiyon şeklinde kullanılan hormon ilaçlarının sonuçlarını karşılaştıran çalışmaların çoğunda; enjeksiyon şeklinde kullanılan ilaçların gebelik sonuçları üzerine daha üstün oldukları gösterilmiştir. Ancak enjeksiyon şeklinde kullanılan hormon ilaçlarının daha fazla yumurta gelişimine neden olarak OHSS (yumurtalıkların aşırı uyarılma sendromu) ve çoğul gebelik riskini artırabileceği akılda tutulmalıdır. Bu nedenledir ki aşılama tedavilerinde tüp bebek tedavilerine göre çok daha düşük doz (37,5- 75 IU/gün) hormon ilaçları kullanılır.
Aşılama Kimlere Uygulanır?
Aşılama çiftlerin doğal yolla gebe kalmakta zorluk yaşadığı durumlarda kullanılan bir tedavi seçeneğidir. Genellikle aşağıdaki durumlarda önerilir ve uygulanır:
Aşılama, bu durumlarla karşılaşan çiftler için bir umut kaynağı olabilir. Her çiftin durumu farklı olduğu için, aşılama öncesi doktor tarafından detaylı bir değerlendirme yapılması önemlidir.
Aşılamanın Avantaj ve Dezavantajları
Aşılama çeşitli avantajlar sunan bir tedavi seçeneğidir. Öncelikle, çiftlere doğal yollarla gebe kalma şansı verir. Doğal yollarla gebe kalmakta zorluk yaşayan çiftler için aşılama, umut verici bir seçenektir.
Bunun yanı sıra, aşılama işlemi düşük maliyetli ve invaziv olmayan bir tedavidir. Diğer üreme tekniklerine kıyasla daha uygun fiyatlı olması, çiftlere ekonomik bir seçenek sunar. Ayrıca, aşılama işlemi cerrahi bir müdahale gerektirmediği için invaziv olmayan bir seçenektir.
Aşılamanın en büyük dezavantajı en iyi koşullarda en doğru hasta grubu seçilmiş olsa da başarı oranları tüp bebek ile karşılaştırılamaz. (%10-20 vs %40-50)
Aşılamanın Riskleri
Her tıbbi işlemde olduğu gibi aşılamanın da bazı riskleri vardır. Bu bölümde aşılamanın potansiyel risklerini ve yan etkilerini bulacaksınız.
Aşılama işlemi genellikle güvenli bir prosedürdür, ancak herhangi bir tıbbi müdahalede olduğu gibi bazı riskler taşır. İşlem sırasında veya sonrasında ortaya çıkabilecek potansiyel risklerden biri enfeksiyon riskidir. Rahim içine yerleştirilen sperm hücreleri, enfeksiyonlara karşı hassas olabilir ve bu durum bazı kadınlarda enfeksiyon gelişme riskini artırabilir.
Bunun yanı sıra, aşılama işlemi sonrasında bazı kadınlarda hafif bir kanama veya kramp hissi oluşabilir. Bu genellikle geçici bir durumdur ve birkaç gün içinde kendiliğinden düzelir. Ancak şiddetli ağrı, şiddetli kanama veya diğer endişe verici belirtiler ortaya çıkarsa, derhal doktorunuza başvurmanız önemlidir.
Ayrıca, aşılama işlemi bazı kadınlarda çoğul gebelik riskini artırabilir. Birden fazla yumurtanın döllenmesi ve embriyonun tutunması sonucunda üçüz veya dördüz gibi çoğul gebelikler oluşabilir. Bu durum, bazı çiftler için olumlu bir sonuç olabilirken, bazı çiftler için ise zorluklar yaratabilir. Bu nedenledir ki, Sağlık Bakanlığımızın yönetmeliği gereği aşılama prosedürümüzde ikiden fazla olgun yumurta gelişmişse aşılama iptal edilir ya da işlem tüp bebek yöntemine çevrilir. Aşılama işlemi öncesinde, çiftlerin bu konuda doktorlarıyla detaylı bir şekilde konuşması önemlidir.
Genel olarak, aşılama işlemi çoğu çift için güvenli ve etkili bir tedavi seçeneği olabilir. Ancak, her çiftin durumu farklı olduğundan, potansiyel riskler ve yan etkiler hakkında doktorlarıyla ayrıntılı bir şekilde konuşmaları önemlidir.
Aşılama ile ilgili sıkça sorulan sorular
Bu bölümde aşılama ile ilgili sık sorulan sorulara ve bu soruların cevaplarına yer vereceğiz. Aşılama hakkında merak ettiğiniz konuları burada bulabilirsiniz.
Aşılama, doğal yollarla gebe kalmakta zorluk yaşayan çiftler için bir tedavi seçeneğidir. Bu işlem, kadının yumurtlama döneminde sperm hücrelerinin rahim içine yerleştirilmesini içerir. Bu sayede, sperm hücrelerinin daha kolay bir şekilde yumurtayla birleşmesi ve gebelik oluşması sağlanır.
Aşılama işlemi genellikle kadının doğal yumurtlama döneminde gerçekleştirilir. Başlangıçta adetin 2 veya 3. gününde vajinal ultrason ile yumurtalıklar kontrol edilir. Ardından yumurtaların büyümesini teşvik etmek için hormon ilaçları başlanır. Ultrason ile folikül gelişimi belli aralıklarla ortalama 10-15 gün takip edilir. Folikül belli bir büyüklüğe ulaştığında çatlatma işlemi yapılır. Çatlatma iğnesinden 36 saat sonra aşılama işlemi gerçekleştirilir. Aşılama işlemi eşinden alınan sperm örneğinin laboratuvar ortamında hazırlanması ile yapılır. Hazırlanan sperm örneği özel bir kateter yardımıyla kadının rahmine enjekte edilir. Böylelikle spermlerin tüpe daha hızlı bir şekilde ulaşması sağlanır ve spermlerinin olgun yumurta ile birleşerek yumurtayı dölleme şansı artmış olur. Aşılama işlemi poliklinik koşullarında anestezi gerektirmeyen genellikle ağrısız ve hızlı gerçekleştirilen bir işlemdir.
Aşılama işleminin tekrarlanma süresi, çiftin durumuna bağlı olarak değişebilir. Altta yatan kısırlık nedenine bağlı olarak aşılama 2 ya da 3 kez tekrarlanabilir. Ancak her çiftin durumu farklı olduğu için, doktorunuz size en uygun tekrarlama süresini belirleyecektir.
Aşılama işlemi, çiftlerin doğal yollarla gebe kalma şansını artıran bir tedavi seçeneğidir. Ancak, her çiftin durumu farklı olduğu için, aşılamanın başarı oranı da değişebilir. Başarı oranı çeşitli faktörlere bağlı olarak değişir, bu nedenle doktorunuz size aşılama işleminin sizin durumunuzda ne kadar etkili olabileceği konusunda daha fazla bilgi verecektir.
Aşılama işleminden sonra gebelik oluşma süresi çiftler arasında farklılık gösterebilir. Her çiftin durumu farklı olduğu için, gebelik oluşma süresi değişebilir. Doktorunuz size aşılama işleminden sonra ne zaman gebelik testi yapmanız gerektiği konusunda daha fazla bilgi verecektir.
Aşılama jinekolog tarafından gerçekleştirilir. İşlem sırasında özel bir kateter kullanılarak sperm hücreleri doğrudan rahim içine yerleştirilir. Bu işlem genellikle ağrısız bir şekilde gerçekleştirilir ve çoğu kişi için rahat bir deneyimdir. Bununla birlikte, her bireyin ağrı eşiği farklı olduğu için bazı bireylerde hafif bir rahatsızlık hissi olabilir. Bu durum, işlem sırasında kullanılan kateterin rahim içine yerleştirilmesi sırasında hissedilebilir. Ancak bu rahatsızlık genellikle kısa sürelidir ve işlem sonrasında hemen geçer.
Aşılama işlemi sırasında acı hissetmemek için rahatlamanız önemlidir. İşlem öncesinde mesanenin (idrar torbası) dolu olması işlemi kolaylaştıran bir yöntemdir. Bu şekilde işlem sırasında daha az rahatsızlık hissedebilirsiniz.
Özetlemek gerekirse, aşılama işlemi genellikle acı vermez. Hafif bir rahatsızlık hissi olabilir, ancak bu genellikle kısa süreli ve hemen geçer.
Aşılama tedavisi, çiftlerin doğal yollarla gebe kalmada zorluk yaşadığı durumlarda bir seçenek olarak sunulur. Ancak, aşılamanın kaç kez tekrarlanması gerektiği birçok faktöre bağlıdır. Her çiftin durumu farklı olduğu için, doktorunuz size en uygun tedavi planını belirleyecektir.
Aşılamanın kaç kez yapılması gerektiği, çiftin yaşına, sağlık durumuna, tıbbi geçmişine ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Genellikle, çiftlerin aşılama tedavisine 2-3 kez katılmaları önerilir. Bu süreç, kadının yumurtlama döngüsüne göre planlanır ve her ay düzenli olarak tekrarlanabilir.
Aşılamanın başarılı olabilmesi için, çiftlerin doğru zamanda tedaviye başlaması ve düzenli olarak takip etmeleri önemlidir. Doktorunuz, yumurtlama döneminizi izlemek için ultrason ve hormon testleri gibi yöntemler kullanabilir. Bu sayede, tedaviyi doğru zamanda gerçekleştirebilir ve başarı şansınızı artırabilirsiniz.
Aşılamanın kaç kez yapılması gerektiği konusunda endişeleriniz varsa, doktorunuzla açıkça konuşmanız önemlidir. Size özel bir tedavi planı oluşturulacak ve süreç hakkında daha fazla bilgi alabileceksiniz. Unutmayın, her çiftin deneyimi farklıdır ve sabırlı olmak önemlidir.
Aşılama işlemi genellikle hafif bir rahatsızlık hissiyle ilişkilendirilir, ancak her bireyin ağrı eşiği farklıdır. Genellikle aşılama işlemi sırasında minimal veya hiç ağrı hissedilmez. Bazı kadınlar hafif bir kramp veya rahimde bir baskı hissi yaşayabilir, ancak bu genellikle hızlı bir şekilde geçer.
Aşılama tedavisi, çiftin durumuna ve sağlık uzmanının önerilerine bağlı olarak değişir. İlk aşamada çoğu çift için 2 maksimum 3 aşılama denemesi önerilir. Doktorunuz size en uygun tedavi planını belirleyecektir.
Formu doldurarak, Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Ebru Çöğendez’den randevunuzu alabilirsiniz.
Tüp bebek, doğal yollarla gebe kalamayan çiftlere yardımcı olmak için kullanılan bir üreme teknolojisidir.
Tüp bebek tedavisi aşamaları, genellikle dört ana aşamadan oluşur. İlk aşama, hazırlık aşamasıdır.
Yaş, sağlık durumu, tedavi merkezi seçimi ve tedavi süreci gibi etkenler başarı oranlarını etkileyebilir.
Tüp bebek tedavisi, belirli faktörler göz önünde bulundurularak belirlenen çiftlere uygulanır.
Tüp bebek tedavisi fiyatları, genellikle tedavi sürecinde yapılan testler, ilaçlar, laboratuvar işlemleri, doktor muayeneleri gibi unsurları içerir.
Her tıbbi müdahalede olduğu gibi, tüp bebek tedavisinin de potansiyel riskleri ve olası komplikasyonları vardır.
